Powrót talibów do władzy w Afganistanie w sierpniu 2021 roku otworzył nowy, niepewny rozdział w historii tego kraju. Po dwudziestu latach obecności międzynarodowych sił zbrojnych i prób budowy demokratycznego państwa, Afganistan ponownie znalazł się pod kontrolą tej fundamentalistycznej organizacji. Obecna sytuacja stawia przed narodem afgańskim liczne wyzwania, a przyszłość kraju rysuje się w bardzo niepewnych barwach, budząc globalne zaniepokojenie.
Sytuacja humanitarna i gospodarcza
Jednym z najpilniejszych problemów, z jakimi zmaga się Afganistan, jest kryzys humanitarny. Sankcje międzynarodowe, zamrożenie zagranicznych aktywów oraz drastyczne ograniczenie pomocy rozwojowej doprowadziły do załamania gospodarki. Miliony Afgańczyków cierpią z powodu głodu i niedożywienia, a dostęp do podstawowych usług, takich jak opieka zdrowotna i edukacja, jest poważnie ograniczony. Talibowie próbują zarządzać krajem w bardzo trudnych warunkach, ale brak doświadczenia i izolacja międzynarodowa utrudniają skuteczne rozwiązanie tych problemów. Międzynarodowe organizacje humanitarne starają się dostarczać pomoc, jednak ich działania są często utrudnione przez restrykcje i brak stabilności.
Ograniczenia praw kobiet i dziewcząt
Szczególnie dotkliwe konsekwencje powrotu talibów ponoszą kobiety i dziewczęta. Narzucone przez nich restrykcje dotyczące edukacji, pracy i swobody poruszania się cofają prawa kobiet o dekady. Dziewczęta powyżej szóstej klasy nie mają dostępu do szkół, a kobiety są w dużej mierze wykluczone z rynku pracy. Wprowadzono surowe zasady dotyczące ubioru i nakazano kobietom przebywanie w miejscach publicznych wyłącznie w towarzystwie męskiego opiekuna. Te działania budzą silny sprzeciw międzynarodowej społeczności i są postrzegane jako naruszenie podstawowych praw człowieka.
Zarządzanie państwem i bezpieczeństwo
Talibowie starają się budować struktury nowego rządu, jednak ich skład i sposób funkcjonowania budzą wiele wątpliwości. Rząd jest zdominowany przez członków talibów, brakuje w nim przedstawicieli innych grup etnicznych czy politycznych, a także kobiet. Brak uznania międzynarodowego utrudnia nawiązanie normalnych relacji dyplomatycznych i gospodarczych. Z drugiej strony, talibowie twierdzą, że przywrócili bezpieczeństwo w kraju, kładąc kres wewnętrznym konfliktom. Jednakże, nadal istnieją grupy opozycyjne, a zagrożenie ze strony organizacji terrorystycznych, takich jak Państwo Islamskie – Prowincja Chorasan (ISIS-K), pozostaje realne.
Polityka zagraniczna i relacje międzynarodowe
Przyszłość Afganistanu w dużej mierze zależy od jego relacji z innymi państwami. Obecnie talibowie nawiązują kontakty głównie z krajami regionu, takimi jak Pakistan, Iran, Chiny czy państwa Azji Środkowej. Brak jednolitego stanowiska społeczności międzynarodowej wobec nowego rządu utrudnia wypracowanie wspólnej strategii. Kraje zachodnie deklarują gotowość do pomocy humanitarnej, ale odmawiają uznania rządu talibów, dopóki nie zacznie on respektować praw człowieka i tworzyć inkluzywnego rządu. Szeroka współpraca gospodarcza i inwestycje są kluczowe dla odbudowy kraju, ale bez uznania międzynarodowego i stabilności, są one mało prawdopodobne.
Perspektywy długoterminowe
Długoterminowe perspektywy dla Afganistanu pod rządami talibów są niejednoznaczne. Z jednej strony, talibowie kontrolują terytorium kraju i wydają się być zdeterminowani, aby utrzymać władzę. Z drugiej strony, ich polityka wewnętrzna i zagraniczna prowadzi do izolacji i pogłębiania kryzysu. Kluczowe dla przyszłości kraju będzie to, czy talibowie zdecydują się na dialog z międzynarodową społecznością, czy będą kontynuować dotychczasową politykę, która prowadzi do pogłębiania ubóstwa i łamania praw człowieka. Odbudowa gospodarki, zapewnienie bezpieczeństwa i poszanowanie praw wszystkich obywateli, w tym kobiet i mniejszości, będą decydującymi czynnikami kształtującymi przyszłość Afganistanu.
